INGEZONDEN
Elsevier stelde 31 oktober op de voorpagina "Blij - te zijn - met
kapitalisme". Maar zet - vreemd genoeg - in een iets kleiner kop,
daaronder de zegeningen van 'de vrije markt' (i.p.v. 'kapitalisme'),
namelijk "een flinke stijging - over de hele wereld - van de
welvaart".
De 'vrije markt' is echter iets heel anders dan 'het kapitalisme'.
Marxisten zullen deze twee begrippen nooit op een hoop gooien. Zeker
communisten niet.
Heeft nu 'de vrije markt' welvaart gebracht of 'het kapitalisme'?
Het artikel binnenin - van Michiel Dijkstra - geeft geen
duidelijkheid [1].
Het is namelijke voor een kapitalistische als een socialistische
samenleving funest om 'marktmechanismes' en 'vrije markt' af te
schaffen. Maar ook 'kapitaal'. In kapitalistische landen en in
socialistische landen kent men geld, kapitaal, spaargeld, geld
uitlenen, investeringen, risico's nemen, ondernemen, produceren,
handel, marktmechanismes, etc. [2]
Daar hoort een samenleving mee te leven. Het is net zo normaal als
vuur, water, storm en regen.
Zij volgen allemaal de natuurwetten.
Het kapitalisme - als systeem - is echter geen natuurwet.
Kapitalisme gedraagt zich echter als vuur. Niemand zal de kracht van
kapitalisme of vuur ontkennen [3]. Maar net als vuur moet ook het
kapitalisme beteugeld worden [4].
De kwestie is hoe?
Daarin verschillenden de bezitters van geld en productiemiddelen van
mening over met de werkenden mensen, en m.n. met de mensen in
loondienst [5].
Hoogachtend
Dr. ir. Rik Min
Scopmanlanden 22
7542 CN Enschede
VOETNOTEN:
[1] Kapitalisme is te vergelijken met vuur. Het is een geweldige
kracht. Maar zal beteugeld moeten worden. Anders vernietigd het de
werkende mens die met zijn/haar arbeid de welvaart voortbrengt.
Arbeid is de brandstof. De brandstof wordt geleverd door de werkende
mens. De brandstof mag gebruikt worden om het vuur te maken, maar de
mens zelf, mag niet door het vuur of het kapitalisme omkomen.
[2] Ondernemers zijn gèèn kapitalisten, in de zin van dat
ze kapitaal hebben en dat primair - voor zichzelf - willen
vermeerderen. Zij lenen kapitaal. Kapitaal is een middel.
Kapitalisten daar en tegen zijn juist gèèn ondernemers. Het
maakt hun niet uit hoe hun kapitaal wordt vermeerderd. Zij lenen het
uit. Het vermeerderen van kapitaal is hun doel. Mengvormen
bestaan uiteraard, maar moeten naar functionaliteit goed van elkaar
gescheiden worden; anders heeft een analyse geen zin. (Ook als dat
moeilijk lijkt of niet lijkt te kunnen.)
[3] Marx erkende de kracht van het kapitalisme. Vond het een
noodzakelijke fase om te komen van de feodale tijd naar de moderne
tijd (en verder naar het socialisme). Marx vond handel niks - of
niet veel - met kapitalisme te maken had. Althans handel is er in
elk systeem. Een vrije markt was ook niet een twee drie het
probleem.
[4] Dat kan op twee manieren. Via een verzorgingsstaat, zoals de
sociaal-democratie en de christen-democraten dat zien of via een
(echte) socialistische samenleving (zoals China, Cuba en voorheen de
Sovjet Unie) [6].
[5] Er zijn vier soorten belangengroepen: 1. de
bezittende klasse, 2. de ondernemers met eigen vermogen, 3.
ondernemers zonder eigen vermogen en 4. de loontrekkenden.
Hun belangen staan haaks op elkaar. Die kijken derhalve allemaal
anders naar 'het kapitalisme'. Elke groep kent nog onderverdelingen
wiens belangen ook nog haaks op elkaar staan: ex-werkenden met een
vermogen (c.q. pensioen), mensen met een een heel hoog loon, mensen
met een gewoon loon, werkloze mensen met een uitkering. Deze groepen
in de onderverdeling hebben - binnen belangengroepen - ook in het
algemeen nog allemaal tegengestelde belangen.
[6] China is nog steeds en socialistisch land. Immers het
financieringskapitaal (incl. het spaargeld van de 1.2 miljard
Chinezen) wordt beheerd door het volkscongres en de communistische
partij.